Galerie de Waker

Algemene informatie

KunstSteun en Galerie de Waker vinden hun oorsprong rond eind jaren zeventig in Papendrecht. Mensen die zich in de zeventiger jaren van al weer de vorige eeuw vonden in de vrolijke kant van sociaal werk, opbouwwerk, beeldende en dramatische vorming, politieke activiteit en niet op de laatste plaats elkaar.
Rond 1980 leidde dat tot de oprichting van het Instituut voor Byloptologie in Rotterdam. Een even niets- als veelzeggende naam (als tegenwicht voor de opkomst van de meest eigenaardige agoochelaars initiatieven die in die tijd ontstonden) waaronder aktivistiese activiteiten werden ondernomen op het snijvlak van beeldende kunst en vormingstheater, gericht op bewustwording en confrontatie van studenten en wijkbewoners. Ludieke acties...

Thema's waren allochtonen (die toen nog gastarbeiders heetten), junks en gekken, vrouwen/homostrijd.

Tegelijkertijd ontstond er een schuchtere verzameling van beeldende kunst, die zich ongemerkt vooral onder de noemer abstract-realistisch en mens & maatschappij liet vatten. Dit thema was de leidraad voor de kunst die door HetRaam (etalage voor beeldende kunst) werd gepresenteerd onder het motto 'Andere woorden voor de voorbijgangers in de straten...' (Hans Lodeizen). Het tentoonstellen van kunst mondde uit in de oprichting van Galerie de Waker (waarvan de naam een weerspiegeling was van de opvattingen over beeldende kunst), die haar plek vond samen met 'de Dromer' (kunst en decor) en 'de Slaper' (kunstenaarslogies) in het gerenoveerde oude postkantoor van Laag-Keppel.

Tot 2015 organiseerde de Waker tentoonstellingen van hedendaagse beeldende kunst. Zowel als tentoonstellers als in ervaringen in werk- en vriendschaprelaties met (beginnend) kunstenaars bleek steeds meer de behoefte aan incidentele of structurele feedback.
Daarnaast ontstond de vraag om voorlichting en/of verdieping over de thema's van de exposities en de in de Dromer aangeboden of door haar bemiddelde kunst. Reden om na ruim 15 jaar Laag-Keppel de uitdaging te zoeken in zowel een stedelijker omgeving ( Utrecht) als het laten varen van een vaste locatie.

De Waker is niet dood, leve de Waker. Zij adviseert, organiseert en/of begeleidt exposities op locatie en werkt samen in (educatieve, bewustwordingsgerichte) nevenprogramma's.

Daarnaast is er KunstSteun, dat zich richt op de concrete begeleiding en ondersteuning van (individuele) kunstenaars. In beide gevallen blijft 'mens en maatschappij' een kernbegrip, hetgeen de cirkel weer rond maakt.

KunstSteun en de Waker werken vanuit de visie dat kunst meer is dan reproduceren en interpretatie van de werkelijkheid. Rollen die mensen spelen in de werkelijkheid, zien zij ook graag uitgebeeld en opgevoerd, ter herkenning en ter ontspanning. Het spelen van een maatschappelijke rol bestond altijd: nieuw is vooral de veelheid en de gecompliceerdheid van de rollen en de wijze waarop zij zelfverwerkelijking en verandering in de weg staan.
Er is beeldende kunst en bij voorbeeld (psycho)drama die aangepast, conventioneel, sociaal geïntegreerd gedrag bevestigt. Ook coaches en cursussen zijn vaak geneigd zich slechts te richten op vakinhoud, techniek en/of verkoopoptimalisatie en zelfvinding.

Daarnaast is er kunst waarin de beschouwer of belever een bredere betekenis kan vinden, relevantie en veranderingsperspectief. Zoals mensen als Brecht en Augusto Boal voor wie theater de onderdrukten en 'kanslozen' andere, nieuwe rollen zou moeten tonen en kunnen laten uittesten; deze laatste liggen dan als het ware klaar wanneer de toeschouwer ze in de werkelijkheid nodig heeft.

Maatschappelijke, sociale of politieke betrokkenheid is weliswaar in bijna ieder beeldend of dramatisch werk vast te stellen, slechts weinig kunstenaars zijn tenslotte alleen maar uit op eigen gewin en ze ontlenen veelal hun werk aan de de werkelijkheid waarvan ze zelf deel uitmaken, maar in een tijd dat schoonheid haar gezicht heeft verbrand (Lucebert) is de taak van de kunstenaar in de opvattingen van KunstSteun en de Waker tevens gelegen in het plaatsen van zijn of haar werk in een maatschappelijke contekst.

KS en dW vermijden de discussie over politiek activistische kunst, zoals zij ook vraagtekens zet bij begrippen als vrouwenkunst en homokunst, maar beoordeelt kunst en kunstenaars naast authenticiteit en techniek wel mede op relevantie voor achtergestelde groepen in de samenleving. Remco Campert: 'Jezelf een vraag stellen, daarmee begint het verzet; en dan die vraag aan een ander stellen.'

KunstSteun en de Waker voelen zich verbonden met en laten zich in hun werk leiden door kunst en kunstenaars die niet min of meer per ongeluk politieke of sociaal-maatschappelijke vraagstukken aan de orde stellen.

"Door vragen te stellen en nieuwe perspectieven te geven op het alledaagse leven, leveren kunstenaars een bijdrage, waar de samenleving meer aan heeft dan aan een kunstsector die internationaal aan de top staat, maar in de eigen samenleving betekenisloos is geworden. De kunst moet bevrijd worden uit het keurslijf van de internationale kunstelite, zoals de politiek bevrijd moet worden uit het rendementsdenken. Wanneer kunstenaars die de wereld willen veranderen en politici op zoek naar verbeelding elkaar vinden, ligt de wereld weer open."

Erica Meijers (hoofdredacteur de Helling)